Pariz je 1787. godine raširenih ruku dočekao mladog italijanskog kompozitora Luiđija Kerubinija, u kom je do kraja života i ostao. Veliki uspeh koji je postigao sa svojim operama, naročito Medejom, doneo mu je veliku popularnost, možda istu onoliku koliku je Marija Kalas doživela vek i po kasnije sa novom produkcijom La Skale, identifikujući se sa likom antičke heroine. Iako nastala u Francuskoj, uvertira za operu Medeja donosi stil italijanske opere nagoveštavajući belkanto tradiciju romantizma Rosinija, Donicetija i Belinija.
Kerubinijev učenik Fransoa-Adrijen Boaldje je tokom svog života nazivan „francuskim Mocartom“, a Koncert za harfu i orkestar jedno je od njegovih retkih dela koja žive na repertoaru do današnjeg dana, zahvaljujući svetskom virtuozu na harfi Gzavijeu de Mestru. Beogradska filharmonija izvodi jedan od bisera klasicizma, Mocartovu Simfoniju br. 39, prvi put pod palicom nove mlade venecuelanske zvezde, dirigenta Rodolfa Baraeza.
Opera Luiđija Kerubinija (1760-1842), Medeja, prati priču o čarobnici Medeji koja, pošto je napuštena od svog ljubavnika žrtvuje sve, uključujući i svoju decu, kako bi mu se osvetila. Libreto je baziran na mitu iz Euripidove tragedije i komada Medeja Pjera Korneja a zajedno sa Kerubinijevom muzikom verodostojno dočarava jezivu priču o Medeji. Iako je pratilo žanrovske konvencije francuske opéra comique, delo je na pariskoj premijeri 1797. godine pevano na francuskom, sa govorenim dijalozima između muzičkih numera. Time je kompozitor postigao izuzetan emocionalni intenzitet. Potom je opera doživela nekoliko različitih verzija: par godina kasnije, prevedena je na italijanski jezik za potrebe premijere u Beču, potom ju je kompozitor skratio za izvođenje u Italiji. Nakon Kerubinijeve smrti, kompozitor i dirigent Franc Lahner je delo preradio, skratio, i u Frankfurtu predstavio verziju na nemačkom jeziku. Govorene dijaloge zamenio je rečitativima koje je sam komponovao, i tako operu načinio tradicionalnijim. Početkom 20. veka, napravljena je kombinacija različitih verzija, i delo je ponovo prevedeno na italijanski. Ova, danas poznata verzija Medeje je obnovljena 1953. godine za Mariju Kalas koja ju je tokom nekoliko narednih godina više puta maestralno izvodila i snimila. Tek polovinom osamdesetih godina proteklog veka, zagovornici istorijski informisanog izvođenja inicirali su i postavili nekoliko produkcija originalne Kerubinijeve francuske opéra comique. Uvertira dočarava atmosferu i donosi muzičke motive tragične priče o Medeji.
Francuski kompozitor Fransoa-Adrijen Boaldje (1775-1834) tokom života je bio veoma uvažen kao umetnik, operski stvaralac, profesor klavira na Pariskom konzervatorijumu i direktor Francuske opere na carskom dvoru u Sankt Peterburgu. Iako je najveći doprinos klasičnoj muzičkoj literaturi dao svojim operskim stvaralaštvom, komponovao je i dela drugih žanrova. Među njima, Koncert za harfu i orkestar u Ce-duru predstavlja remek delo koncertantnog repertoara namenjenog ovom instrumentu. Stil koji krasi Boaldjeove opere očigledan je i u Koncertu za harfu i orkestar koji obiluje ornamentima i trilerima, ističući delikatni virtuozitet soliste.
Ovom trostavačnom kompozicijom provejava duh muzičkog klasicizma. Prvi stav koji daje primat solisti, praćen je kratkim laganim stavom u istoimenim molskom tonalitetu u kome harfa donosi ekspresivnu melanholičnu temu. Energija uvodnog vraća se u trećem stavu, u formi ronda, sa narastajućom energijom koja dovodi do poletnog klimaksa i teatralnih završnih akorada.
Simfonija br. 39 u Es-duru, K 543, prva je u grupi od tri poslednje simfonije Volfganga Amadeusa Mocarta (1756-1791) komponovanih tokom leta 1788. godine, u vreme kada je Mocart prolazio kroz veoma težak životni period, kako finansijski, tako i privatno. Pošto je, nakon uspeha u Pragu, njegov Don Đovani doživeo neuspeh u Beču, bečka javnost više nije htela da podržava Mocartove koncerte, što je kompozitora dovelo do finansijskog kraha. Istovremeno, suočavao se sa bolešću svoje šestomesečne kćerke, koja je bila na samrti dok je Mocart intenzivno radio na ovim delima. Simfonija br. 39 izvedena je 26. juna 1788. godine pod upravom autora, a štampana je tek posthumno.
Nakon laganog uvoda sledi Allegro, napisan u sonatnoj formi, dok drugi stav karakteriše energičan glavni materijal sa živahnim prelazima. Treći stav, Menuet i Trio karakterišu arpeđa u dubokom registru klarineta (Menuet) i upotreba austrijske narodne igre, lendlera (Trio), čiju glavnu temu donosi klarinet. U finalu, Mocart se vraća sonatnoj formi koju karakteriše brza i energična glavna tema.
Uz Mocartovu Prašku simfoniju, K 504, kao i pozne, Londonske simfonije Jozefa Hajdna, Mocartova finalna trilogija predstavlja kulminaciju simfonije klasičnog perioda. U smislu snage, kompleksnosti i lepote, kao i suptilnih stilskih nagoveštaja romantizma, gotovo da nema ostvarenja 18. veka koja mogu da se porede sa ovim delima.
mr Asja Radonjić
